Tarih

Dünya Göktaşı Yağmurları İle Bombalandı 800 Milyon Yıllık Tarih

Gezegenimiz 4.5 milyar yıl önce oluştuğundan beri, sayısız asteroid, göktaşı ve diğer uzay nesneleri tarafından sürekli bombalandı. Nature Research tarafından 2010 yılından bu yana yayınlanan Nature Communications’da yapılan yeni bir çalışmada, uzman bir araştırma ekibi Japon Uzay Ajansı’nın ay yörüngesinde dolaşan Kaguya aracı tarafından toplanan sistematik verileri inceledi. Ekip, yaklaşık 800 milyon yıl önce, Dünya’nın ilk çok hücreli hayvanlarının ilk bölünmeleri esnasında, büyük bir asteroid yağmurunun Dünya-Ay sistemine çarptığını belirledi. Bu araştırma, dinozorları yok eden asteroitten daha önce Dünya’ya dev gök taşları çarptığını ortaya çıkardı.

Dünya Göktaşı Yağmurları İle Bombalandı 800 Milyon Yıllık Tarih
Dünya Göktaşı Yağmurları İle Bombalandı 800 Milyon Yıllık Tarih

Chicxulub Krateri Olayından Daha Büyük

Dünya’da yaşanan bazı büyük doğa olaylarını çoğumuz biliyoruz. Örneğin Meksika’daki Chicxulub Krateri, 66 milyon yıl önce gezegenimize 12 ila 90 km. çapında bir göktaşı çarptığında oluştu. Nature Communications tarafından yapılan yeni araştırmadaki durum ise, 62 mil çapındaki (111 km.) bir asteroidin hem aya hem de Dünya’ya çarpmasından sonra meydana gelmesi. Araştırmacılara göre, asteroidin toplam kütlesi Chicxulub kraterini yaratandan çok daha büyüktü ve hatta bu asteroid buzul çağını tetiklemiş bile olabilir. Bilim adamlarına göre Ay’ın yakın komşusu olduğu için, Dünya da bu ‘’bombardıman’’dan nasibini aldı ve bu dev asteroid Dünya’yı adeta bir kartopuna çevirdi.

NASA Verileri de Çalışmayı Destekliyor

Nature Communications ekibi, büyük olanların içinde yer alanlara göre daha küçük ay kraterlerinin yoğunluğunu ölçerek, Ay üzerinde yer alan 59 kraterden sekizinin aynı anda oluşma ihtimali olduğunu belirledi. NASA verileri de bu yeni oluşturulan hipotezi desteklemektedir. Astronotlar 1969’da Apollo 12 görevleri esnasında, 58 mil (104 km.) genişliğindeki Copernicus kraterinden örnekler topladı. Örneklerin 800 milyon yaşında olduğu tahmin ediliyor. Osaka Üniversitesi’nde araştırma yazarı ve profesör olan Kentaro Terada, CNN’e verdiği demeçte; “800 milyon yıl önce bir asteroid yağmurunun Buz Çağı’nı tetiklemiş olması garip değil, çünkü 800 milyon yıl önceki toplam kütle akışı, Chicxulub’daki meteor yağmurundan 10 ila 100 kat daha büyük‘’ dedi.

Ana İklim Değişikliğine Götürdü

Bilim insanlarına göre, 800 milyon yıl önce gerçekleşen meteor yağmuru, Jüpiter ve Mars arasında yer alan ve Güneş’in iç –dış sistemini tamamen birbirinden ayıran asteroid kuşaklarından kaynaklanmış olabilir. 800 milyon yıl önce Dünya’yı etkisi altına alan bu meteor yağmuru, kara yaşamında büyük bozulmalara yol açtı. Ayrıca, iklim değişikliğini ani olarak değiştirdiğinden deniz yaşamı için de yıkıcı zararlara neden oldu. Ay, tektonik açıdan hiçbir hareket göstermediği için milyonlarca yıl önce meydana gelen asteroid yağmuru hala izlerini ortaya koyuyor.

Krater Kronolojisinden Buzul Çağa

Dünya’nın uydusu olan Ay’ın yüzeyi, Dünya’dan teleskopla çok ayrıntılı görülmese de binlerce krater içeriyor. Güneş sistemini milyonlarca yıl önce meteor yağmuruna tutan bu kraterler, galaksideki kayalar ile oluştu. Ay yüzeyinde yer alan her biri farklı zamanlarda ve farklı çarpışmalar ile oluşan kraterlere ait çalışmaları yıllardır sürdüren bilim adamları, kraterleri bölümlere, boyutlarına göre sınıflandırarak yaklaşık tarihlerine ulaşabiliyor. Krater kronolojisi adı verilen bu yöntemle kraterlerin bazılarının yaşının 800 milyon yaşında olduğu tespit edildi. Dünya’nın buz dönemine girmesinin nedeni arasında hem volkanların hem de Dünya’daki diğer coğrafi hareketlerin neden olduğu biliniyordu. Fakat bu yeni çalışma gösterdi ki buzul çağı aslında milyonlarca yıl önceki meteor yağmuru ile ilgili.

Meteorların Etki Ettiği Biyosfer Zenginliği

800 milyon yıl önce Dünya’da meydana gelen dev asteroid yağmurlarının meydana getirdikleri, Dünya’daki yer hareketleri nedeniyle artık görünmüyor. Öte yandan, böyle büyük asteroidlerin, o dönemlerde mikrobiyal olan ve süngerlere benzer ilk canlıları içeren Dünya ekolojisine büyük zarar verdiği araştırma sonuçları arasında yer aldı. Profesör Terada’nın ekibinde çalışan bilim adamlarının araştırmaları, milyarlarca ton fosforun 800 milyon yıl önce bu asteroid olayı ile Dünya’ya geldiğini de belirtiyor. İki durum karşılaştığında, aslında ilk etapta Dünya’yı buzul döneme sokan bu asteroidlerin daha sonra zengin ve çeşitlilik gösteren biyosfer oluşumuna katkıda bulunduğu da sunulan rapor arasında yer alıyor.

800 Milyon Yıl Önceden Günümüze

800 milyon yıl önce Ay ve Dünya’ya çarpan dev asteroidlere yakın büyüklükte, tam 500 ton ağırlığındaki meteor Eylül 2014’te Ay’a çarptı. Bilim adamları, bu çarpma ile oluşan parlak ışıkların Dünya’dan dahi izlenebileceğini belirtti. Monthly Notices of the Royal Astronomical Society Dergisi’nde yer alan haberde, Huelva Üniversitesi’nden Profesör Jose Madiedo’ya göre, Ay yüzeyine çarpan en büyük meteora tanıklık edildi bu olayla. Çarpma anı Dünya’dan teleskoplarla izlenerek fark edildi. Profesör Madiedo, çarpmanın 8 saniyeden uzun sürdüğünü ve Dünya’dan kayıt altına alınan en büyük meteor çarpması olduğunu söyledi. Bilim adamları bu çarpışma ile ortaya çıkan enerjinin tam 15 ton TNT gücünde olduğunu açıkladı.

Dünya Göktaşı Yağmurları İle Bombalandı 800 Milyon Yıllık Tarih
Dünya Göktaşı Yağmurları İle Bombalandı 800 Milyon Yıllık Tarih

Dünya’da Her Yıl İzlenen Meteor Yağmurları

Bir asteroidin ana gövdesinin bozulması ile asteroid yağmurları oluşabiliyor. Asteroid takımlarının yörünge bilgileri göz önüne alındığında, Güneş’in etrafında dönen küçük bir gezegen olan C-tipi asteroid Eulalia da da bu durum yaşanabilir. C -tipi bir asteroid, karbonlu meteorlar gibi içerisinde karbon asteroidler sınıfında yer alıyor. Eulalia’nın yüzey yansıması, Dünya’ya yakın olan C-tipi asteroid Ryugu ile benzerlik gösterdiği için, Eulalia bilim adamlarının dikkatini çekmiştir. Günümüze yakın zamanlarda yaşanan asteroid yağmurları ise Swift-Tuttle kuyruklu yıldızından kalan parçalar sonucu oluştu. Bu meteor yağmurlarının yılın aynı döneminde gözlemlenme nedeni, Dünya’nın Güneş etrafında dönüşü esnasında kozmik bir toz bulutuna rastlamasıdır. Her yıl Temmuz sonu – Ağustos başı civarında bu meteor yağmurları gözlemlenebilir.

İlgili Makaleler

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu